Fortellingar om framtida

03/10/201313/02/2017Leave a comment

Fin film frå Future of Storytelling. Vi kan faktisk spele ei rolle i å finne opp framtida ved å skrive fiksjon om teknologien. Teknologi kan ikkje berre vere fantastisk i seg sjølv, det må òg vere ei god historie rundt han om kvifor vi skal like teknologien og korleis han passar inn i liva våre. Og dersom historiene er fengslande nok, vil vi ønskje å ha teknologien.

Då eg gjekk på Industriell Design ved NTNU sa eine førelesaren at alt vi klarte å fantasere om, det kunne vi òg få til å lage. Og då eg jobba meg gjennom lange ideprossessar skjedde det fleire gongar at eg tenkte om ein idé: Denne er alt for urealistisk og sprø. Det går ikkje an å få til noko sånt! – Og så viste det seg at det allereie var funne opp.

Kjærleik i fjesbokas tid

07/12/201213/02/2017Leave a comment

Ei venninne sa til meg at ho ville slutte å lese twilight og andre kjærleiks-historier, for det gjorde at ho nærast vart skuffa over korleis kjærleiken verkeleg er.

I kontrast til den Hollywoodske “danse på rosa skyer”-kjærleiken, har eg skrive mitt første e-litterære verk kalla Love in the Time of Facebook. Tittelen spelar på Gabriel García Márques’ bok Love in the Time of Cholera, der kjærleiken blir samanlikna med sjukdomen kolera. Det kan sjølvsagt trekkjast slutningar ut frå dette, både om Facebook og kjærleik, men ta gjerne ein tur innom LOVE in the Time of Facebook og sjå korleis du klarer kjærleiksutfordringane i vår tid.

KISS

02/11/201213/02/2017Leave a comment

Det enkle er ofte det beste. Eller som vi lærte på Industriell Design: Keep It Simple, Stupid. Det er ofte at interessante løysingar kjem ut av trange kår, at det kan vere nettopp avgrensingane som gir grobotn for nye, grensesprengande tankar. Den vanskelegaste oppgåva er ofte: Design kva som helst. Skriv om kva som helst.

Etter andre verdskrigen hadde England færre ressursar enn USA til å utvikle ny teknologi. Ingen av dei britiske prosjekta som var i gong hadde spesielt mykje pengar. Dette førte til at dei måtte halde ting enkelt. Britane klarte å unngå tilbakeslaga som amerikanerane fekk i sine større og meir omkosta prosjekt. Slik vart det at dei to første datamaskinene som nokon gong vart ferdiglagd, vart laga i England*.

Ofte er enkle løysingar gode, men det kan vere vanskeleg å tenkje dei ut. Berre det å komme fram til “stored-program”-konseptet var veldig viktig i utviklinga fram til dagens datamaskin. Dette konseptet gjekk ut på at datamaskinas lagringseining skulle innehalde både programinstruksjonar og tal. Ei oppfinning på line med hjulet, i følgje Herman H. Goldstine (Ph.D. i matematikk): så enkelt, når ein først hadde tenkt på det.

Konseptet var i 1944 berre ei løysing på eit teknisk problem når det gjaldt å handtere talrekker, men seinare ville dette gjere det muleg for program å skape andre program – og slik vart frøet planta for programmeringsspråk og kunstig intelligens.

Ein enkel, men viktig tanke.

*“COMPUTER a history of the information machine” av Martin Campbell-Kelly og William Aspray, 2ed 2004.

Store tankar om tabellar

25/10/2012Leave a comment

Mot slutten av syttenhundretalet vart det produsert spesialiserte tabellar, som navigasjonstabellar for sjømenn, stjernetabellar for astronomar og livsforsikrings-tabellar for aktuarar.

Tabellane vart produserte av menneskelege datamaskiner (human computers), utan noko mekanisk hjelp. Mange tabellar skulle produserast, og éin feil i ein slik tabell kunne få katastrofale følgjer. Då er det kanskje ikkje så rart at nokon byrja å tenkje på korleis ein kunne forenkle og eliminere feil i tabellaginga. Eit startpunkt for dagens datamaskin.

Charles Babbage (1791-1871) var interessert i tabellproblema. Han kom med ideen til ei differansemaskin, og fekk støtte frå myndigheitene i 1823 for å bygge maskina. Sidan Babbage var den første til å prøve seg på ei slik maskin, var bygginga vanskeleg og ekstremt dyr. Konseptuelt ei enkel maskin, men mekanisk kompleks.

Closeup of Babbage Difference Engine #2 by Larry Johnson, on Flickr

Under bygginga fekk Babbage ein så slåande original idé, at då han sende eit brev for å spørje etter meir pengar, kunne han ikkje la vere å fortelje om denne ideen. Uheldigvis.

Babbage hadde då fått ideen til ein ny type maskin som kunne utføre alle mulege kalkulasjonereit menneske kunne spesifere. Denne ideen fekk myndigheitene til å miste tilliten til prosjektet hans, og han fekk ikkje meir pengar.

Han var djupt interessert i informasjonsprosessering i stor skala heile livet, men då dei verkeleg store informasjonsprosesseringsorganisasjonane kom, rundt 1850 og 1860, var Babbage ein eldre mann som hadde mista all innverknad.

Folk som tenker stort, møter ofte motstand
Ingenting er umuleg
Personen med den originale ideen, er ikkje naudsynt han/ho som tener på ideen sin

Abraham Lincoln skal ha sagt: Det er overraskande kor mykje ein person kan få til viss han ikke bryr seg om kven som skal ha æra.

Det vil alltid vere viktig å arbeide og utvikle dei ideane ein har. Er ideen levedyktig, vil han overleve, sjølv om ein kanskje ikkje lever til å sjå det.

Meir om historia bak datamaskinen, skrive på ein spanande måte; “COMPUTER a history of the information machine” av Martin Campbell-Kelly og William Aspray, 2ed 2004.

Hyttetur anno 2012

22/10/2012Leave a comment

Glatte skjermar, feitt frå fingertuppar, blitslys som speglast. Problemet når ein telefon ringer: Vibrasjon gjennom golv og veggar, er det min eller din eller han sin?

“Apparently we love our own cell phones but we hate everyone else’s" – Joe Bob Briggs

Eller så kan ein ha moro med kvarandre sine telefonar, og lage eit samarbeidskunstverk ut av det heile.

(hytteturen blei svært vellukka, trass i / ved hjelp av all teknologien vi hadde rundt oss. Hovudingrediensen til ein god hyttetur vil alltid vere personane og dei var av beste kvalitet)

Tenke gjennom teknologien

05/10/201213/02/2017Leave a comment

Verktøy formar oss. Korleis tenkje gjennom den digitale teknologien?

Dei ulike måtane å skape tekst på, gjer noko med språket. Eg kjenner ein som alltid skreiv sine teatermanuskript for hand først, før han førte det inn på datamaskin. Tomas Espedal skriv sine manuskript på skrivemaskin.

Emily Dickinson fekk berre trykt nokre få av sine tekstar medan ho levde. Ho skreiv sine dikt for hand, og når dei skulle trykkast vart handskrifta hennar transkribert. Dickinson likte ikkje det, fordi teksten då vart annleis enn det ho hadde skapt.

Er dette eit dikt eller er det ein del av eit brev? Skal det vere eit lineskift for kvar ny line?

Morning

might come

by Accident –

Sister –

eller hadde ho skrive alt på ei line dersom ho hadde hatt plass til det? Er det tankestrek eller komma etter Accident? Det finst mange ulike versjonar av denne teksten.

Då skrivemaskina kom, vart poesien transformert. Skrivemaskina gav forfattarar makt til å lage mellomrom. Dei kunne sjølv kode inn mellomromma og konstruere dikt som Buffalo Bill av E. E. Cummings.

Den originale bokforma

Nokre kan tenkje at den trykte boka, innbunde og handfast, er den originale og ekte versjonen av litteratur. Men trykke-teknologien er ikkje anna enn ein parentes i den lange historia til litteraturen. Det er berre naturleg at det digitale vil endre skrivinga.

Eg synst det er skummelt å sende frå meg ein tekst om eg ikkje veit akkurat korleis teksten er sett opp på kvar side. Mellomrom og avsnitt, lengde på spalta, storleik på bokstavar, kvar brotet på lina kjem – alt dette er ting eg er opptatt av når eg sjølv skriv. Innhaldet er sjølvsagt viktigast. Når ei bok grip meg, er det andre bilete enn ord på papir som dukkar opp i hjernen min. For at dette skal skje, er det viktig at teksten er sett opp på ein god måte.

Då eg drøymde om å skrive ei skikkeleg bok, tenkte eg at den største augneblinken var når eg fekk halde boka i handa. Det var veldig fint då eg første gong fekk kjenne tyngda av Utfor og bla i ho, men det var faktisk då eg såg pdf av storleiken på boksidene og teksten min sett opp som i ei bok, at eg fekk det største gyset av fryd.

Absurde idear (data prehistorie)

11/09/2012Leave a comment

Prehistoria til datamaskina har sjølvsagt ingen start. Vi står på skuldrane til gigantar. Desse gigantane står på skuldrene til andre gigantar. Og gigantane var vanlege personar, som åt og pusta, nett slik eg og du gjer. Dei utgjorde ein viktig del, sin del, i utviklinga.

Vi kan byrje med Demokrit, som funderte på korleis ting kunne delast opp. Finst det noko som er udeleleg (atomos)? Eller kva med Descarte som byrja å utvikle tankane slik at vi no kan snakke om kunstig intelligens? Eller innføringa av “0” i Europa? Dette talet for ingenting, talet for det som ikkje eksisterer. Leibniz bygde på kunnskapane til menneska før han, og viste fram det binære talsystemet 0-1. Lat oss starte her.

Dette talsystemet strekkjer ei line til England og Shakespeare. Der Leibniz i Tyskland kunne stille spørsmålet: Finst det (1) eller finst det ikkje (0)? Spurte shakespeare “Å vere eller ikkje vere”. Ein og null, på og av, sant og usant. Å vere og å ikkje vere. Slik kan ein seie at:

Du vil aldri møte ei meir filosofisk maskin enn datamaskina.

Men Leibniz (1646-1716) var heller ikkje den første som kom fram til det binære systemet. Før han, fanst Thomas Hariot (1560-1621), som ikkje berre skildra to-talssystemet, men òg tre-talssystemet, fire-talssystemet etc. Likevel var det ein absurd idé Leibniz hadde, då han tenkte at ved å bruke dette to-talssystemet kunne han designe kalkulatormaskiner av uendeleg storleik.

På ein måte kan ein seie at menneska tilpasser seg teknologien, fordi dei bygger på den teknologien som allereie finst, og utviklar denne. Ville det vore muleg å gå tilbake til “start”, ta bort den kunnskapen vi har no og velje ein annan veg? Det er merkeleg at fleire nyvinningar i teknologihistoria har skjedd nokså samtidig, men har blitt utvikla av menneske som ikkje har hatt kontakt med kvarandre, og budd i ulike land. Betyr dette at utviklinga ikkje kunne ha vore nokon annan?

Er teknologien eit produkt, eller er vi på veg til å bli eit produkt av teknologien? På facebook er det ikkje vi som er kunden, vi er produktet.

Sunniva Relling Berg

Forfattar

Tag: teknologi